ZEUGMA DÜNYADA 1 NUMARA OLDU

Zeugma Mozaik Müzesi 30 bin metrekare alanıyla dünyanın bir numaralı mozaik müzesi oldu. Koleksiyonunda bulunan 1450 metrekare mozaik, 140 metrekare duvar resmi, 4 Roma dönemi çeşmesi, 20 sütun, 4 kireç taşından yapılmış heykel, bronz Mars heykeli, mezar stelleri, lahitler ve mimari parçaların tamamını görmek mümkün. Rehabilite edilen yaklaşık 1000 metrekare mozaik de sergileme alanına dahil edilince 2 bin 500 metrekare mozaik ile Tunus’taki ünlü Bardo müzesinin unvanını elinden aldı.

Zeugma Müzesi binasının mimari yapısı her ne kadar bir müzeden çok kapalı spor salonunu andırıyorsa da içindeki eserlerin eşsizliği bu açığı örtmeye yetmiş. 3 boyutlu film gösterisi, çocuklar için ayrılmış bölüm, tabandaki ışık oyunları ile yapılan gösteriler müzeyi klasik olmanın ötesine taşıyor.

Müze gezi güzergahı duvarda sergilenen ‘Parisin Yargısı’, ‘Okeanos Tethys’ ve ‘Akratos’ mozaikleriyle başlıyor. Poseidon ve Euphrates villaları bulundukları orijinal pozisyonda kurulmuş. 2000 yılı kazılarında elde edilen veriler doğrultusunda mozaikler, duvar resimleri, çeşmeler, sütunlar ve duvarlar orijinal pozisyonlarında ve kazıda ele geçtiği boyutları ile yerlerine yerleştirilmiş. Villalar oluşturulurken odalara Zeugma’da bulunan heykeller ve bazı kullanım malzemeleri yerleştirilerek sergi ziyaretçilere farklı bir hareket imkanı sağlıyor.

Zeugma Müzesi’nin girişine Kommagene Kralı Antiokhos’un hükümranlığını pekiştirmek ve yönetim planını oluşturmak amacıyla yaptırdığı, Herakles ve Helios betimli anlaşma stelleri bulunuyor. İki kabartmanın ortasına, Herakles ile Antiokhos’un tokalaşmasını gösteren stelin arkasında bulunan yazıt da konmuş. Yazıt, bir cam üzerine, Türkçe ve İngilizce olarak aktarılmış. Kral Antiokhos Doğu ile Batı arasında denge siyaseti kurmuş ve bu şekilde hükümranlığını sürdürmüştü.

Müzenin en önemli sergi düşüncesi Mars heykeli üzerine kurulmuş. Mars heykeli 2000 yılı kazılarında Poseidon villasında bulunmuştu. M.S. 256 yılındaki Sasani saldırısı sırasında Poseidon villası içerisinde gizlendiği tahmin ediliyor. Gerçekte bir meydan heykeli olduğu bilinen Mars heykeli, teşhirde de meydan heykeli ve aynı zamanda Zeugma’nın koruyucusu olarak sergileniyor. Ziyaretçiler müze içindeki turda her noktadan heykeli görebiliyor. 1.45 cm. yüksekliğindeki Mars heykeli 6.60 m. yüksekliğinde hazırlanan sütun üzerine, 30 cm’lik bazalt kaide üzerinde yerleştirilmiş.

Çingene kızı ismi ile Zeugma’nın ve bölgenin simgesi olan mozaik için ise ayrı bir bölüm yapılmış. Labirent şeklinde girilen bölüm tamamen karanlık. Duvara asılı duran mozaik sanki TV ekranını andırıyor. Aydınlık bir ortamda çok daha güzel görüntü vereceği ziyaretçiler tarafından da dile getirilince Bakan Günay, sergileme yönteminin değişmesini istedi.

Genelde ihtiyaç olmasına rağmen yer darlığı nedeniyle müzelerimizde bir türlü kurulamayan atölye kısmı, burada en önemli bölümü oluşturuyor. Bulunan mozaiklerin tamamlanması ve müze içinde restorasyon gerektiğinde hemen müdahale edilmesi için oluşturulan bölümde mozaik uzmanları görev alıyor. Atölye, camla çevrilerek ziyaretçilerin de çalışmaları görmesine imkan tanınıyor.

Zeugma arkeolojik alanında ilk yüzey araştırmaları 1931 yılında başladı. Alanda, 1971 yılından bu zamana Gaziantep Müze Müdürlüğü ve çeşitli ekipler tarafından kazılar yapıldı. Uzun yıllar Müze Müdürlüğü tarafından, Gaziantep Valiliği’nin desteği ile sürdürülen kazı çalışmaları 2000 yılında ortaya çıkan eserler nedeniyle dünyanın ilgi odağı haline geldi. Yapılan kazılar neticesinde ikiz villalar olarak adlandırılan Poseidon ve Euphrates villaları ortaya çıkarıldı. Bu villalarda gerçekleştirilen kazılarda yüzlerce metrekare taban mozaiği, duvar resmi, Mars heykeli ve pek çok küçük eser bulundu. Birecik Hidroelektrik Santralı baraj gölü için yapılan kurtarma kazılarında mozaiklerin ancak yüzde 70’i kurtarılabildi. Yüzde 30’u sular altında kaldı.

RADİKAL