Avrupa'nın birçok ülkesinden araştırmacıların bilim alanında
yayın yapan Science Translational Medicine dergisinde yayınladıkları son
raporlarda, beyin komutlu hareket edebilen protez el üretildiği açıklandı. Yaklaşık
9 yıl önce yılbaşı kutlaması sırasında havai fişek elinde patlayan ve kolunu
kaybeden Dennis Aabo Sorensen, üzerinde denenen protez el sayesinde Sorensen
dokunma duyuları ile cisimlerin türlerini ve yapılarını hissedebilmeyi başardı.
Bilim insanları takılan hastaların parmak uçlarında gerçek hayattakine benzer
hisler duyulmasını sağlayan biyonik bir el geliştirdi.
Kolun üst kısımlarındaki sinirlere bağlanan biyonik kol,
İtalya'daki bir ameliyatla on yıl önceki bir havai fişek kazasında sol elini
kaybeden Danimarkalı Deniz Aabo'ya takıldı. Aabo, laboratuvar testlerinde
gözleri bağlıyken bile biyonik kolla kaldırdığı nesnelerin şeklini ve
yumuşaklığını ayırt edebildi. Science Translasyonel Tıp dergisinde yayımlanan
araştırmayı uluslararası bir ekip yürüttü. Çalışmaya İtalyan, İsviçreli ve
Alman robotik firmalarından uzmanlar katıldı. Lozan Federal Politeknik Okulu ve
Pisa'daki Sant' Anna Yüksekokulu'nda çalışan Profesör Silvestro Micera
"Bir ampüte ilk kez bir protezle gerçek zamanlı dokunma hissi tecrübe
etti" dedi. Araştırmadaki asıl
bilimsel ilerleme biyonik elin kendisi değil, beyine his uyarıcılarını ileten
elektronik sistem ve yazılım.
Micera ve ekibi, yapay ele dokunmayla ilgili bilgileri
tespit edip ölçebilen alıcılar ekledi. Uzmanlar bilgisayar algoritmaları
kullanarak, elde ettikleri elektrik sinyallerini sinirlerin algılayabileceği
dürtülere dönüştürdü. Roma'da yapılan ameliyatta hastanın kolunun üst
tarafındaki sinirlere dört elektrot yerleştirildi. Daha sonra elektrotlar
biyonik elin parmaklarındaki yapay alıcılara bağlandı. Böylece dokunma ve baskı
hisleri doğrudan beyne gönderilebildi. Dennis Aabo bir ay süren laboratuvar
testlerinde önce elektrotların çalışıp çalışmadığını denedi. Ardından da,
elektrotlar biyonik ele bağlı haldeyken deneyler yapıldı.
Aabo, "En büyük fark, bir şeyi kavradığımda bakmak
zorunda kalmadan hissetmemdi. Eli karanlıkta da kullanabiliyordum. Nesnelerin
yumuşak, sert, yuvarlak ya da kare olduğunu hissetmek müthişti" dedi.
Roma'daki Agostino Gemelli Üniversite Hastanesi'nden Profesör Paolo Rossini,
operasyonu Aabo üzerinde gerçekleştirmeden önce kolun üst kısmındaki küçük
sinirlere elektrotların bağlanmasının önce domuzlar, sonra kadavralar üzerinde
denendiğini belirtti. Uluslararası araştırma ekibi, hala bir prototip olan
biyonik kolun ev ortamında kullanılabilecek kadar küçültülmesi üzerinde
çalışıyor. Uzmanlar bu tür biyonik ellerin on yıl içinde ticari satışa uygun
hale getirilebileceğini tahmin ediyor. Böylece gelecekte nesnelerin dokusunu ve
sıcaklığını da hissettirebilen biyonik ellerin yapımı yolunun da açılabileceğine
inanılıyor. Ancak şüphesiz bu teknolojiler çok pahalı olacak ve pek çok
hastanın imkânlarını aşacak.
Kayıtlar
0 yorum:
Yorum Gönder