CERN YENİ BİR ÇAĞ BAŞLATTI

Yüzyılın deneyi olarak nitelenen ve kimi bilim insanlarının da “Oluşturacağı kara delikle dünyanın sonunu getirecek” teorileriyle mahkeme kararıyla durdurmaya çalıştığı ‘büyük patlama’, dün İsviçre’deki bilim merkezi CERN’de başarıyla gerçekleştirildi. Yerin 100 metre altında 27 kilometrelik oval tünelde, iki proton ışını, ışık hızına yaklaşan rekor hıza ulaştırılarak çarpıştırılınca bugüne kadarki en büyük enerji olan 3.5 tera elekton volt enerji açığa çıktı. Çarpışma sonrasında ortaya çıkan, fizik modellerinin temelini oluşturan ve maddeye kütle özelliğini veren ‘Higgs’ parçacığını gözlemleyecek olan bilim insanlarının, fizik kuramlarını değiştirebilecek atom, molekül ve canlı yapısının nasıl oluştuğuna dair yeni sonuçlar elde etmesi bekleniyor.

Bilim insanları, ‘büyük patlama’ deneyinde, evrenin doğasını kavramaya yarayacak yeni parçacıklar görmeyi umuyor. Çarpışmada, temel element parçacıkları, atom çekirdeklerini oluşturmak için birleşmeye başlamadan önce meydana gelen “büyük patlama” anındaki koşulların oluşturulması öngörülüyordu. CERN sözcüsü, bilim adamı Paola Catapano, “Bu yeni bir çağın başlangıcıdır” dedi. CERN’deki deneyi Adana Çukurova Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü öğrencileri video konferans yöntemi ile canlı yayında izledi.

CERN’de görevli tek Türk olan  Dr. Bilge Demirköz çarpışma anında yaşadıklarını şöyle anlattı:  “Alkışlamaktan ellerim yoruldu... Herkes coşkuyla birbirine sarıldı. Makine süper çalıştı. Tüm dünyaya veri akışı sağlıyoruz. Dört detektörde de aynı anda gözlem yapabiliyoruz. Bilimin rüyası gerçek oldu. İnsanlığın, bilim ile geldiği son nokta. Beklenen enerji seviyesinin üç katına çıktık. Üç yıl sonra ise iki katına çıkacağız. Şimdi iki yıl aynı noktada kalıp veri toplayacağız.”

Bu deneyle, evrenin oluşumunu sağlayan ‘büyük patlama’dan (Big Bang) sonra ortaya çıkan büyük enerji yoğunluğunu tekrar yaratarak evrenin oluşumunun anlaşılması amaçlanıyor. Maddeye kütle özelliğini veren ‘Higgs’ parçacığı da tekrar ortaya çıkarılıp gözlemlenebilecek. Deney bir anlamda bebek evrenin fotoğrafını çekmek anlamına gelecek.

STAR